تعامل هوشمندانه با رسانه‌ها

شاید بتوان او را خط شکن گفت وگوهاى کلیشه اى صدا و سیما دانست. کسى که با ورودش به اخبار شبانگاهى راه را براى خبرنگاران و گویندگان جوان به دیگر بخش هاى خبرى از 20:30 گرفته تا خبر ساعت 21که دیگر چندسالى بود مردم طراوت و سرزندگى را در آن نمى دیدند باز کرد. مرتضى حیدرى در حالى در آستانه 40 سالگى قرار دارد که هنوز هم دانشجو است؛ دانشجوى دکترى رشته DBA در دانشگاه بوردوى فرانسه؛ تواضع در رفتار، او را به یک super star واقعى متخلق به اخلاق حرفه اى تبدیل کرده است، ستاره اى که هم مورد اعتماد مردم است و هم مورد اطمینان مسئولان. مى گویند شاید اگر نبود پیشنهادات وسوسه انگیزى که او را به مسئولیت هاى دولتى فرامى خواند کسى حرفش را باور نمى کرد که او تنها براى عشق و علاقه اش به گویندگى و اجرا در سازمان مانده است. در مصاحبه با او فهمیدیم که دور اول ریاست جمهورى به رئیس سابق خود و رئیس فعلى مجلس رأى داده و دور دوم هم به کسى که.‎..

در سرک کشیدن به زندگى مرتضى حیدرى همراه ما باشید.

دوست دارید با چه شخصیتى مصاحبه داشته باشید که تا به حال موفق به انجام آن نشده اید؟

اگر روزى توفیق مصاحبه با مقام معظم رهبرى به من دست دهد قطعا بزرگترین افتخار کارى من خواهد بود.

سه ویژگى احمدى نژاد؟

بسیار علاقه مند به عزت و عظمت ایران و فردى کاملا ملى و سالم،سخت کوش و استوار، قاطع و نفوذ نا پذیر.

تأثیر گذارترین فرد در زندگیتان را چه کسى مى دانید؟

مادرم که صداقت و کمک به دیگران و نگاه مثبت داشتن به زندگى را به تمام وجودم تزریق کرده است.

فکر مى کنید چه خصوصیتى را اگر مردم ایران نداشتند بهتر بود؟

از اینکه این سؤال را پرسیدید خیلى ممنونم .من معتقدم مردم ایران اگر از پیشرفت همدیگر خوشحال نمى شوند و دست یگدیگر را نمى گیرند پاى هم را هم نگیرند و اگر رقابتى هم هست اصول آزادى رعایت شود.

در آخرین مصاحبه اى که با رئیس جمهور داشتید، ایشان به شما گفتند «خجالت نمى کشى هنوز ازدواج نکرده اى!» شما واقعاً آن لحظه احساسى پیدا کردید؟

نه، به هیچ وجه، صحبت ایشان یک صحبت دوستانه بود و نشانه صمیمیت و محبت ایشان نسبت به من، به دلیل این که معمولاً این مدل صحبت کردن براى دو دوست نزدیک به هم است، یعنى در تعاملات رسمى و در ارتباطات ادارى و کلاسیک چنین ارتباطى بین افراد نیست، در واقع نوعى ارتباط دوستانه بود.

دوستى شما با رئیس جمهور به چه زمانى برمى گردد، به همان زمان انتخابات؟

آقاى دکتر احمدى نژاد را بنده از زمانى که شهردار تهران بودند مى شناسم. چون آن موقع من چند مصاحبه با ایشان داشتم و همینطور در انتخابات ریاست جمهورى هم با ایشان مصاحبه گرفتم، بعد از این که رئیس جمهور شدند با ایشان مصاحبه هایى داشتم، البته یادم مى آید نخستین مکالمه تلفنى من با ایشان زمانى بود که هنوز شهردار نشده بودند و ما یک برنامه اى داشتیم در زمینه حمل و نقل و ترافیک که یکى از دوستان دکتر را معرفى کرد و من زنگ زدم و با ایشان صحبت کردم که بیایند و در برنامه گفت وگوى ویژه خبرى شبکه دو به عنوان کارشناس و یک استاد دانشگاه صحبت کنند که نیامدند، خیلى هم اصرار کردم ولى نیامدند و دلیلش را هم نگفتند ولى به هرحال شاید سابقه آشنایى بیشترمان برگردد به زمان شهردارى و بعد هم الآن!

بعد از برنامه مصاحبه با کاندیداها به دلیل آن که احتمالاً حرفى زده باشید که در حمایت از یک کاندیدا باشد توبیخ نشدید یا تذکرى نگرفتید؟

همان موقع چنین ذهنیت هایى وجود داشت که مثلاً فرض کنید من گرایش بیشترى به یک کاندیداى مشخص دارم یا مثلاً تمایلى به بعضى ازکاندیداها داشتم که حقیقتاً این صحت نداشت، خدمت شما عرض کنم کاندیدایى که در دور اول من به او رأى دادم اصلاً به دور دوم نرسید.

چه کسى قاعدتاً رئیس سابق خودتان؟

بله، من در دور اول به آقاى دکتر لاریجانى رأى دادم و اگر دور دوم هم مى آمدند حتماً به ایشان رأى مى دادم، به دلیل این که سال ها با ایشان در سازمان کار کرده ام و با تفکرات، دیدگاه ها و توان مدیریتى ایشان آشنا هستم. بنابراین در ادامه باید بگویم که ما نه به لحاظ شرعى و نه قانونى و عرفى هیچگونه حقى نداریم تا از رسانه ملى براى دفاع و یا حمایت از نامزدى استفاده کنیم و اگر کسى این کار را انجام دهد نشان مى دهد که پختگى لازم را براى اجراى حرفه اى ندارد و اگر چنین چیزى از من استنباط شده واقعاً متأسفم ولى همیشه سعى کردم که از کسى حمایت نکنم، چون بالاخره شما در تلویزیون یا رادیو فرقى ندارد، به عنوان نماینده 70 میلیون ایرانى نشسته اید، به محض این که شما یک رفتار حمایت گونه از فردى را از خودتان نشان دهید، یک تعداد را از خودتان جدا کرده اید و درحق یک تعداد اجحاف کرده اید و این حق را شما به عنوان یک مجرى تلویزیون نباید به خودتان بدهید و اگر بدهید یعنى رفتار غیرحرفه اى کرده اید، البته این جا یک سرى استثنا وجود دارد و آن بدیهیات و مسلماتى است که عین 70 میلیون ایرانى روى آن اجماع دارند و ما مى توانیم در مورد آنها موضع خودمان را نشان دهیم ولى در مورد دیگر مسائلى که میان اقشار مردم اختلاف نظر وجود دارد نباید نشان دهیم.

در دور دوم هم به کسى رأى دادید که رئیس جمهور شد؟

این را اجازه بدهید که نگویم.

اگر آقاى لاریجانى و آقاى ضرغامى هر دو نامزد انتخاباتى شوند، شما به کدامیک رأى مى دهید؟

و این را هم.‎..!

فکر مى کنید دولت تاکنون در تعامل با رسانه ها موفق بوده است؟

بله، من اینگونه تصور مى کنم که شخص رئیس جمهور بسیار با رسانه ها همکارى داشته اند و اتفاقاً همین توهینات اخیرى که در یکى از روزنامه هاى مخالف دولت علیه رئیس جمهور صورت گرفت و ما دیدیم به رغم آنکه بسیارى از روزنامه ها و سایت ها خبر تعطیلى آن را دادند دولت با یک سعه صدر و تصمیم منطقى چنین کارى نکرد و گذاشت مردم خودشان آن را تنبیه کنند زیرا اگر مردم نسبت به آن رسانه بى اعتماد شوند آن رسانه یا روزنامه محکوم به شکست مى شود و همین براى او کافى است منتها اگر دولت وارد مى شد و دست به توقیف مى زد این هزینه را باید خودش مى داد و هوشمندى کرد و عاقلانه رفتار کرد.

تصور مى کنید این تعامل نسبت به گذشته چه تغییرى داشته است؟

من مقطعى اگر نخواهم بگویم این مى شود که در مجموع حرکت رو به جلو است، ممکن است در برخى بازه زمانى عقب گرد داشته باشد ولى در مجموع که نگاه مى کنیم مى بینیم که خوشبختانه رو به جلو هستیم، من یک مثالى هست که بارها زده ام و این است که در یک زمانى ما خبر آلودگى هوا را پخش نمى کردیم براى اینکه احساس مى کردیم این آلودگى یک جورایى به ناکارآمدى دولت برمى گردد، اما الآن ما در جایى هستیم که از شخص دوم مملکت سؤالات صریح مى پرسیم و این خیلى خوب است و این جور چیزها هم پروژه نیست بلکه یک پروسه و یک فرآیند است.

آن شبى که آقاى احمدى نژاد در برنامه انتخاباتى خود گفتند که برق بعضى از مناطق کشور را قطع کرده اند تا برنامه ما را مردم نبینند، شما از این جریان چه احساسى پیدا کردید؟

در آن موقع من مطمئن نبودم که این حرف درست است یا نه. براى همین زیاد عکس العمل نشان ندادم.

اصلاً رئیس جمهور چگونه قطعى برق را فهمید؟

ظاهراً به ایشان یادداشت دادند.

بهترین گفت وگویى که تا الآن داشته اید؟

مناظره دکتر رهبر و دکتر ستارى فر که در دو شب متوالى بود از جمله گفت وگوهاى خوب من بود یا مناظره آقاى اعلمى نماینده تبریز با دکتر الهام که پنج شب متوالى ادامه داشت فوق العاده عالى بود و مناظره آقاى آرمین و آقاى شریعتمدارى بسیار خوب بود،مناظره طرفداران کاندیداهاى ریاست جمهورى از مصاحبه هاى انفرادى خود کاندیداها خیلى بهتر بود و اصولاً مناظره هاى این گونه براى من خیلى قشنگ تر است.

بیشتر از کدام رفتار میهمان هایى که دعوت مى کنید ناراحت مى شوید؟

بسیار متفاوت است ، اما من اصولاً از مهمان هایى که صراحت لهجه دارند و خیلى ملاحظات ندارند خوشم مى آید چون یکسرى مواضع اصولى دارند که خیلى مهم است، بعضى ها وقتى که طرفدار یک حزب یا جریان مى شوند یا طرفدار یک شخص مى شوند خیلى افراط مى کنند چون همه چیز را 100 مى بینند و وقتى با یکى دشمن هستند همه چیز را صفر مى بینند، این نشان مى دهد که این گونه شخصیت ها قابل اتکا نیستند. بنابراین من کسانى را دوست دارم که خیلى از شغل فردایشان که ممکن است از دست بدهند یا توبیخ شوند نمى ترسند.

زمانى شده که تصور کنید داور رینگ بوکس گفت وگوى ویژه خبرى شده اید؟

بله، در مناظرات خیلى اتفاق مى افتد و من معمولاً در مناظره هایى که دو دیدگاه متفاوت روبه روى هم هستند سعى مى کنم به هیچوجه دخالت نکنم، اما اگر برنامه اى باشد که تنها یک طرف ماجرا حاضر باشد سعى مى کنم تا آنجا که ممکن است دیدگاه هاى طرف مقابل را مطرح کنم تا برنامه از حالت یک طرفه خارج شود، البته تا آنجایى که مقدور باشد حتى امکان دارد خود من طرفدار مهمانم باشم ولى چون دیدگاه مقابل نیست سعى مى کنم ابهامات و سؤالات آن را و اینکه اگر الآن بود چه چیزهایى مدنظر داشت را مطرح کنم که در این رفت و برگشت مخاطب خودش نتیجه گیرى کند. یک مطلبى هم که باید بگویم این است که لزوماً سؤالى که خبرنگار مى پرسد یا سؤالى که یک رسانه مطرح مى کند موضع آن خبرنگار یا آن رسانه نیست و مسئولان ما هم باید این مطلب را متوجه باشند، ببینید ممکن است بنده یک سؤال به ظاهر چالشى و نیش دار و مبهمى را از یک شخصیتى یا حتى از رئیس جمهور بپرسم ولى به هیچ وجه نباید این تلقى وجود داشته باشد که این موضع من یا رسانه متبوع من است بلکه من به عنوان نماینده افکار عمومى این سؤال را مطرح کردم و حتى ممکن است که پاسخ این سؤال را هم بدانم ولى مى خواهم مسئول براى مردم پاسخگو باشد، اگر آقایان مسئول این را بپذیرند خیلى از مشکلات حل مى شود.

تولید برنامه ها چگونه است مثلاً انتخاب موضوع و انتخاب میهمان چگونه صورت مى گیرد؟

بله، گفت وگوى ویژه خبرى چون عنوان خبرى دارد باید بر مبناى یک اتفاق خبرى روز باشد، بنابراین بعدازظهر هر روز بر مبناى خبرهاى همان روز، تیم ها موضوع را مشخص مى کنند و میهمان ها را دعوت مى کنند.

شده شبى بدون میهمان بمانید؟

ما یک شعارى در گفت وگوى ویژه خبرى داریم که مى گوییم خرج ازدواج و میهمان گفت وگوى ویژه خبرى را خدا مى رساند، در تمام این9 سال هیچ شبى نبوده که ما برنامه را تعطیل کنیم ولى موارد استثنایى داشتیم که مثلاً میهمان ما نرسیده و 40 یا 10 و یا 15 دقیقه من خودم راجع به موضوع صحبت کرده ام تا میهمان برنامه برسد و یا ارتباط تلفنى برقرار شود یا مواردى بوده که مثلاً یک ربع مانده به ساعت 23 که قرار است برنامه شروع شود ما فهمیدیم که میهمان هایمان نمى آیند و مجبور شده ایم برویم سراغ یک موضوع دیگر با میهمان هاى تلفنى دیگر. البته هیچ وقت اجازه نداده ایم که دستمان جلوى بیننده رو شود ولى به هر حال این اتفاقات وجود دارد.

بالاترین پیشنهاد وسوسه انگیزى که به شما کردند چى بوده است؟

حالا دیگر بگذریم. چون یکسرى معذورات دارم که نباید بگویم.

چرا مهمان ها و کارشناسان غیرایرانى در برنامه شما کمتر دیده مى شود چون مهمانان شما همگى به قولى وطنى هستند به نوعى در نگاه مردم نمى توانند تمام مسائل را حداقل بدون همان معذوراتى که فرمودید جلوى آنتن بگویند.

من حرف شما را کاملاً قبول دارم، ما نه حتى در این زمینه بشدت ضعف داریم بلکه دایره همین افرادى را هم که در داخل ایران هستند و ما در برنامه هایمان از آنها استفاده مى کنیم فوق العاده تنگ و محدود است. یعنى به یک تعداد افراد خاص برمى گردد در حالى که در جامعه ما چه در حوزه مسئولان به تناسب نوع سمتى که دارند مثلاً ببینید در بین نمایندگان مجلس موعدین ما از میان 290نماینده شاید به 10 یا 15 نماینده محدود شود یا مثلاً فرض کنید ما هزاران مدرس از استاد و دانشیار در دانشگاه هاى سراسر ایران داریم ولى مهمانان ما محدود مى شوند به یک تعداد استاد و صاحب نظر خیلى معمولى آن هم در تهران و آن هم انگشت شمار، این از جمله ضعف هایى است که باید برطرف شود.

براى هر برنامه چند ساعت مطالعه دارید؟

مى توانم با تأسف بگویم که خیلى کم، یک دلیلش این است که ما از زمانى که برنامه را مصوب مى کنیم تا شروع و اجراى برنامه زمان زیادى نداریم، شاید یک یا دو ساعت زمان داریم ولى من چون روزانه خارج از این که بحث امشب چیست، تقریباً بسیارى از خبرگزارى ها و بعضى از سایت هایى که ارزش دیدن را دارند (چون به اعتقاد من برخى از آنها ارزش دیدن هم ندارند) و همه روزنامه هاى مهم را مى بینم و مى خوانم و مطالب آزاد از جمله کتب تاریخ و اقتصاد و سیاست هم مطالعه دارم که متوسط به چهار ساعت در روز مى رسد ولى اختصاصاً در مورد موضوع برنامه هاى گفت وگوى ویژه شاید بتوانم بگویم که یک ساعت مطالعه دارم.

شما در سیما یا صدا مسئولیتى از جمله سردبیرى گفت وگوى ویژه را تاکنون قبول نکرده اید، چرا؟

ببینید آقاى پیمان جبلى اولین سردبیر گفت وگو بودند و تا الآن هم هشت دبیر عوض شده اند، من از بدو شروع تا سه سال پیش جانشین سردبیر در گفت وگوى ویژه خبرى بودم و سردبیر بخش هاى مختلفى در رادیو و جام جم هم بوده ام ولى در گفت وگوى ویژه شش سال اول را جانشین سردبیر بودم که از سه سال پیش گفت وگوى ویژه از خبر شبکه دو جدا شد و سردبیر جداگانه پیدا کرد که دیگر بعد از آن صرفاً مجرى هستم و در بخش تحریریه فعالیت ندارم.

بدترین خبرى که خواندید و خودتان هم تحت تأثیر آن قرار گرفتید چى بود؟

خبر سقوط هواپیماى130 C بود که همکارانمان در آن بودند. من بیشتر آنها را مى شناختم و خبر فوت آنها خیلى برایم سنگین بود.

یکى از سایت ها سال گذشته مطلبى را انتشار داد که شما را به عنوان یکى از سرشاخه هاى گلدکوئیست معرفى کرده بود.

بله، یادم هست. من یادم هست اولین فردى بودم که این مجموعه و یا باند را رسانه اى کردم و دلیلش هم اطلاعاتى بود که جمع آورى کرده بودم و خوشحالم که این کار را کردم ولى عده اى با خصومت ورزى من را هم یکى از اعضاى اصلى گلدکوئیست معرفى کردند که انتقام بگیرند.

تصور نمى کنید بخش خبر سیما نیاز به یک پوست انداختن در قسمت اخبارگویان دارد، چون چند سالى است که در بخش هاى مختلف خبرى شاهد نوعى فضاى کسالت بار و تکرارى هستیم که با تپق هاى مکرر و بالا رفتن سن اخبارگویان این فضا تشدید مى شود؟

ببینید، واقعیت این است که انتخاب یک گوینده خوب پارامترهاى زیادى لازم دارد، صدا یا تصویر خوب کافى نیست، گوینده باید مطالعه و استعداد را با هم داشته باشد و مسئولیت پذیر باشد، باید فن بیان خوب داشته باشد، بنابراین پیدا کردن و پرورش دادن چنین افرادى کار دشوارى است ولى ممکن است. ما هم در این زمینه فعالیت هایى داشته ایم، مثلاً کمیته گویندگان درست کرده ایم که بشدت به دنبال جذب گوینده است و سایتى را طراحى کرده ایم که هرکس در هر نقطه اى از دنیا مى تواند با این سایت تعامل کند، اما در مورد همکاران قدیمى باید بگویم تا زمانى که مشکلات کهولت سن باعث تأثیرگذارى روى کار آنها نشود مى توانند در صدا و سیما فعالیت کنند و باید هم فعالیت داشته باشند. چون وقتى مردم 30 سال فردى را دیده اند که صبح تا شب براى آنها خبر خوانده و بدترین و بهترین خبرها را به آنها داده است نوعى اعتبار بین مردم کسب کرده و مردم به او اعتماد مى کنند.

کدامیک از شاخصه هاى مردم ایران اگر نبود باعث پیشرفت کشورمان مى شد؟

من باور دارم که مردم ایران شریف و قابل احترام اند و خصوصیت هاى اخلاقى بى نظیرى در دنیا دارند ولى یکسرى خصلت هاى تاریخى در میان ما هنوز به قوت خودش باقى است که بسیار زننده است از تملق و چاپلوسى گرفته تا دروغ. شما اگر به تملق، ریشه اى نگاه کنید مى بینید که در بسیارى از عزل و نصب ها هم مى تواند تأثیرگذار باشد، من یادم هست که قرار بود رئیس یک سازمان عوض شود و برود یک پست بالاترى بگیرد و همین طور قرار شده بود که معاون او جایش را بگیرد ولى آنقدر کارمندان و حتى دوستان آن معاون رفتند زیرآب رئیس سازمان را زدند تا او نرود و دوستشان مدیر نشود. بنابراین به نظر من یکى دیگر از خصلت هاى بد ما ایرانى ها این است که از پیشرفت همدیگر خوشحال نمى شویم و دائماً در حال پاپوش درست کردن براى همدیگر هستیم و این واقعاً یک فاجعه است. من معتقدم اگر ایرانى ها به جاى این که تمام وقت و حیثیت خودشان را صرف این امور کنند سعى کنند خودشان را جلو ببرند، کشورمان خیلى پیشرفت مى کند، تازه ما ایرانى ها از آموزه هاى دینى هم برخورداریم که در آنها آبروى مؤمن همانند خون آن است ولى باز اینگونه هستیم.

بهترین اخلاقى که دارید و خودتان هم از آن لذت مى برید چیست؟

اهل تعامل هستم و افراد را براساس شکل و قیافه آنها یا لباس پوشیدن آنها درجه بندى نمى کنم چون معتقدم آدم ها خیلى پیچیده تر از آن هستند که دیده مى شوند. حتى یک نفر را هم نمى شود در تمام دوران زندگى شناخت. بنابراین از هیچ آدمى هم کینه نمى گیرم و صادقانه از همه نوع پیشرفت دوستانم خوشحال مى شوم.

بارزترین شاخصه مسئولان ایرانى را چه مى دانید؟

مسئولان در ایران یا کار دیگرى بلد نیستند و یا ایثارگونه کار مى کنند و شاید یکى از دلایل این که من هیچ مسئولیتى را تا به حال قبول نکرده ام این است که خودم را آدم 6 صبح تا 12 شب نمى بینم تا دائماً از این جلسه به جلسه دیگر بروم.

به نظر من ملاک ارزشگذارى به یک مدیر دولتى این است که اگر در دولت نباشد آیا بخش خصوصى حاضر است به او کارى بدهد یا نه ملاک اصلى میزان اعتبار یک نفر در بخش خصوصى است وگرنه با پول و امکانات دولت، همه مى توانند مدیر باشند!

سؤالات چگونه بود؟

خوب بود، تا به حال مصاحبه اینچنینى نداشتم.

سؤالى بود که دوست داشتید بپرسم ولى در سؤالاتم نبود؟

آنقدر سؤال پرسیدید که فکر مى کنم جاى سؤال دیگرى باقى نماند.

گفتگو از میثم تولایی

منبع: ایران

نوشته های دیگران ()